In mei 2025 waren we artist in residence in museum Papeterie de Vaux in Payzac in Frankrijk, een papiermolen uit 1860 die een museum is geworden over de lokale aspecten van de industriële revolutie. We werkten er aan een nieuwe versie van TAMTAM’s jubileumvoorstelling A Paper Life speelden die zes keer en gaven een workshop over theatermaken met papier.
Onderstaand een blog over de inspirerende tijd op deze bijzondere locatie.
Vakantie
Toen we in 2024 op vakantie gingen naar de Frankrijk hadden we net de eerste versie van A Paper Life gemaakt die direct na de vakantie in première zou gaan. Dat was een kwestie van een late boeking door Deventer Op Stelten, toen we onze vakantie al gepland hadden.
Het was desondanks fijn om na drie maanden hard werken aan de nieuwe voorstelling, er even tussen uit te kunnen. De voorstelling, die volledig met pakpapier wordt gespeeld zat nog wel in ons achterhoofd natuurlijk.
Uitstapje
Het noordoostelijke deel van de Dordogne, waar we een huisje hadden gehuurd, is niet erg rijk aan leuke stadjes of andere bezoekbare attracties. We kwamen er ook voornamelijk voor de natuur en het lekkere eten… Toen we toch maar eens een toeristisch uitstapje wilden maken kwamen we terecht bij La Papeterie de Vaux.
Wie schetst onze verbazing dat de rondleidster bij een maquette van het complex begon te vertellen dat ze daar tot de sluiting in 1962 bruin pakpapier maakten, Kraftpapier, hetzelfde waar we net de voorstelling mee hadden gemaakt. Toeval schijnt niet te bestaan, toch?
Tijdens de rondleiding werd duidelijk hoe huiveringwekkend slecht de tot arbeiders omgeschoolde boeren het moeten hebben gehad bij in de fabriek, werkend bij meer dan 40 graden in de donkere en vochtige ruimte. Ze werkten in ploegendiensten van 12 uur op, 12 uur af. Ook kinderen werkten er onder deze zware condities. Na afloop vertelden we over onze voorstelling met precies het pakpapier dat daar geproduceerd werd en we lieten foto’s zien van wat wij met dat materiaal deden.
Artists in residence
De rondleidster reageerde enthousiast en vertelde dat ze elke zomer artists in residence uitnodigden die iets met het papier deden: erop tekenen of schilderen, linoprints maken of andere kunstwerken. Maar dat ze nog nooit een theatergezelschap hadden gehad.
Of we een aanvraag wilden indienen.
Dat deden we natuurlijk en dat leidde uiteindelijk na veel heen en weer gemail en videogesprekken tot het residency-project dat we er in mei 2025 twee weken lang deden.
Zes voorstellingen
We spraken af zes voorstellingen te spelen en een workshop voor kader te geven over theatermaken met papier. We gaven onszelf daarnaast de opdracht om tijdens de residency te werken aan een versie van A Paper Life die ook voor familie-publiek geschikt was. Die versie moest ook technisch autonoom zijn en kunnen staan in allerlei ruimtes waar geen theatervoorzieningen zijn. We hadden daarvoor materiaal meegenomen: statieven, trussen, extra licht, kabels en doeken. Daarmee verbouwden we de expositieruimte van de Papeterie tot theatertje. De eerste week repeteerden we daar aan de nieuwe versie, en het was natuurlijk erg inspirerend om dat te doen op de plek waar ons basismateriaal zijn oorsprong vond.
’s Avonds werkten we nog in het grote atelier dat bij het appartement in de Papeterie hoorde en mochten met ter plekke geschept papier experimenteren.
We maakten onder andere een serie 3D tekeningen op ter plaatse vervaardigd papier onder de titel Anatomie van een prop. Met ter plekke gevonden voorwerpen maakten we een aantal objectassemblages.
Laptopcrash
Helaas ging onze enig vrije dag verloren aan het proberen een gecrashte laptop weer aan de gang te krijgen. Het licht en geluid van de hele voorstelling wordt aangestuurd door onze digitale technicus: het programma Show Cue Systems, en de laptop is dus onontbeerlijk om überhaupt te kunnen spelen. Door dit programma kunnen we het licht meecomponeren in de soundtrack. Gelukkig kon het probleem na een dag sleutelen verholpen worden en konden we de voorstellingen gaan spelen.
A Paper Life: Une Vie De Papier
De voorstellingen zelf waren heerlijk om te spelen, in de intieme ruimte waar het publiek dichtbij was. Het Franse publiek reageert toch altijd weer anders als dat in Nederland, en dat was erg leerzaam. Door de enthousiaste reacties van de kijkers groeide de nieuwe versie tijdens de zes keer spelen dan ook nog verder in lichtheid en subtiele humor. Vaak bleven de toeschouwers na het applaus stil in de zaal zitten en hadden geen zin om de betoverende papieren wereld die we ze voor hadden geschoteld te verlaten.
Workshop
Het laatste deel van het project was de workshop die we gaven voor kader van het museum en regionale theatermakers. Het doel was dat de deelnemers in het vervolg zelf met kinderen dergelijke workshops zouden kunnen doen.
We geven vaker workshops en masterclasses over objectentheater, maar deze keer namen we papier als basismateriaal. De deelnemers werkten met het afvalpapier van de voorstellingen en leerden het tot leven te brengen, er beelden en geluiden mee te maken en uiteindelijk hoe een kort verhaal in elkaar te steken.
Onderstaand enkele beelden van de workshop en de scenes die de deelnemers maakten.
Ook een workshop of masterclass boeken voor een evenenement of festival, zie de workshoppagina of neem contact met ons op.
Bijzondere ervaring
De residency was een bijzondere ervaring waarmee de voorstelling zelf, maar ook het materiaal pakpapier een extra dimensie voor ons heeft gekregen die waarschijnlijk ook voor het publiek ook merkbaar zal zijn.
Meer papier
De volgende bijzondere ontmoeting met papier als materiaal zijn de voorstellingen in museum CODA in Apeldoorn tijdens de papierbiënnale op zondag 14 september.
Dan zijn er twee voorstellingen van A Paper Life te zien en is de prachtige expositie in het museum te bewonderen
Beelden uit de workshop Theater met papier
