TamTam was op Mars en keert weer terug op aarde
TAMTAM gaat de wereld over. Telkens krijgen gevonden voorwerpen hoofdrollen in hun internationale voorstellingen. Op 4, 5 en 6 januari lanceert ‘TAMTAM’ vanaf thuisstad Deventer een nieuwe show: Memories Of The Future. Een live gespeelde animatie-video waarin de mensheid naar Mars gaat en terugkeert. Een apocalyptische vertelling, waar wonderwel om te lachen valt.

André Valkeman 28-12-22, 12:43

Je moet er even voor gaan zitten en het je inbeelden. Dit sciencefiction gedachte-experiment van TAMTAM. Alhoewel, is dit over tweehonderd jaar niet gewoon waarheid in plaats van sciencefiction? Hoe dan ook: stel je voor dat wij mensen in 2050 met een ruimtevaartuig Mars weten te bereiken. Precies dat gebeurt in Memories Of The Future.

Die planeet Mars verdeelt wetenschappers al jaren, want: is het klimaat daar zo dat een mens er kan leven? TAMTAM sluit zich bij wetenschappers aan die beweren dat het kan. In TAMTAM’s story hebben al die inzittenden na de landing in 2050 kinderen op Mars gekregen. Die planten zich ook weer voort. Tweehonderd jaar na 2050 keren mensen van deze Marspopulatie via een ruimteschip terug naar de aarde. Zij kennen die alleen van grootmoeders verhalen, hoe zou-ie eruitzien?

Marsreizigers
Woensdag 4 januari is in Mimik Deventer de première van dit verhaal. Vooraf kijken we een repetitie mee. We mogen niet te veel verklappen, maar het begin is spectaculair als een waarlijke spaceshuttle-lancering.

Gérard Schiphorst, TAMTAM-lid: ,,Tweehonderd jaar later vliegen die nazaten dus terug. Een operatie om te zien hoe het de aarde vergaat. Ja, die sciencefiction-achtige ingeving kregen we ineens.’’ Marije van der Sande, ander TAMTAM-lid: ,,De eis is bij ons vervolgens wel dat het realiteit zou moeten kunnen worden.’’

Schiphorst: ,,Oké, goed: morgen gaat de mensheid misschien niet naar Mars, maar Elon Musk is toch een aardig eindje op weg naar die planeet.’’ De steenrijke Tesla-eigenaar heeft inderdaad 2026 als doel om mensen naar Mars te sturen. ,,Daarna begon ik te broeden… Hoe lang zou de mens vervolgens nog nodig hebben − als we zo doorgaan − om de aarde echt aan gort te helpen? Mmm, tweehonderd jaar?’’ Want dat is wat de nazaten die terugreizen waarnemen, een aarde die totaal verwoest is.

Uniek
TAMTAM speelt nagenoeg nooit als mens een personage, evengoed nu niet. Schiphorst: ,,We hebben een grote voorraad spullen, gevonden voorwerpen.’’ Ze noemen het zelf ‘objektentheater’. Van der Sande: ,,Geen mensen maar voorwerpen doen auditie bij ons.’’

Deze show is letterlijk uniek in zijn soort. Op een scherm zie je een animatiefilm, met poppetjes als ‘acteurs’. Goed, zoiets kennen we via stop-motion-films als Buurman en Buurman of de 3D-animaties van Avatar. Alleen deze film wordt live naast het scherm in elkaar gedraaid. Van der Sande: ,,De kijkers zien op het scherm de film én daarnaast eigenlijk direct de making-of.’’

TAMTAM heeft drie camera’s op een zelfgemaakte stellage. Voor verschillende camera’s bewegen de objecten en poppetjes. En voorwerpen verliezen werkelijk waar hun identiteit (als voorwerpen dat hebben, overigens) als je op ze inzoomt met camera.

Een dun stukje verfomfaaid landbouwplastic wekt slingerend voor de lens de suggestie het heelal te zijn, zoom in op kurk en zo zou een verwoeste wereld er best uit kunnen zien of maak linnengoed slordig op en: het is een woeste zee. Schiphorst: ,,Als een regisseur in een regiewagen wisselen we van camera’s, daardoor krijgen we scènes.’’

Fake nieuws
De grootouders van de nazaten vertelden altijd dat de aarde het paradijs was, zo luidt het verhaal. Schiphorst: ,,Op Mars aanbeden ze de aarde als een religie. Eenmaal aangekomen is dat paradijs een woeste vlakte zonder leven, enkel skeletten. En al het groen is vergaan.’’

Mensen blijven mensen, zie je, ook al stuur je ze naar Mars: kan het niet anders dan liegen ze de waarheid bij elkaar. Schiphorst: ,,De achterblijvers op Mars willen beelden van dat paradijs toegezonden krijgen. Maar de aarde is dat niet meer. De reizigers willen de achterblijvers op Mars niet teleurstellen. Ze proberen via videobeelden de mooie aarde na te bootsen met wat ze op aarde nog vinden. Oftewel: ze maken fake-nieuws.’’

Internationaal
België, Brazilië, Canada, China, Denemarken of Egypte. TAMTAM speelt overal op internationale theater-evenementen. Artwork en teksten van Memoires Of The Future zijn dan ook Engels. Schiphorst en Van der Sande (tevens relationeel een koppel) beleven een noviteit. Schiphorst: ,,Vaak deden we onze premières in grote steden als Wenen. Nu kozen we eens voor ons eigen Deventer.’’