KIJKBUIS THEMATISEERT DE AFSTAND VAN ONLINE VOORSTELLINGEN
Door Henri Drost

Gezien op 18 juli, 2020, Bergkerk, Deventer

Geen reizen naar grote festivals in Spanje, Portugal, Duitsland, China, Oostenrijk, Polen, IJsland en Zwitserland, maar een-op-eentheater in de eigen stad. Met een zelfgemaakte beeldbuis, die uit de container van de buren (een installatiebedrijf) van Objektentheater TAMTAM werd gevist.

Bij binnenkomst van de mooiste kerk van Deventer trekt de negen meter lange rode loper die naar een buis op wielen voert meteen de aandacht. Op het rode bord dat daarop is bevestigd staat de tekst: ‘The Tube One Person Miniature Theatre’. Geen willekeurig rood, maar identiek aan het rood uit het logo van YouTube. Ook het bekende startsymbool ontbreekt niet. Aan weerszijden van de buis staan in hoogte verstelbare krukken.

Nog voordat de bezoeker heeft plaatsgenomen, is The tube zo al een autonome theatrale installatie die speelt met distantie en intimiteit. Veel intiemer dan een een-op-eenvoorstelling is immers niet denkbaar, maar de buis die performer en bezoeker scheidt is wel twee meter zestig lang. Maar wat de bezoeker vervolgens in The tube ziet wordt op dat moment voor de eigen ogen gecreëerd, waarbij de kijkbuis niet afleidt, maar werkt als een verrekijker en dwingt tot geconcentreerd kijken en afschermt van externe prikkels – of pixels.

De voorstellingen zelf zijn miniatuurtjes die ongeveer twee minuten duren en bevatten subtiele verwijzingen naar de coronacrisis, door het spelen met gevonden voorwerpen als een schoonmaakmop (in The nest), beschermende handschoenen, of in het nostalgische Roadtrip waarin de grote en anonieme stad plaatsmaakt voor bomen en elkaar vinden. En het schip in Seaview kan geïnterpreteerd worden als het zinkende schip waarop een groot deel van de cultuursector momenteel vaart. Maar iets als een narratief staat niet centraal bij The tube, kern is de beeldbuis die spelers Gérard Schiphorst en Marije van der Sande op afstand van de bezoekers houdt én zich met hen verbindt.

The tube is in de eerste plaats een pleidooi voor het live (objecten)theater, het spelen, samen ontdekken en betekenis geven. In deze vorm thematiseert TAMTAM bovendien de enorme afstand tussen maker en kijker bij registraties en Zoom-voorstellingen waartoe ook vele theatergezelschappen hun toevlucht namen. Wat alle streamingsites ontberen, is het ritueel, het sacrale (zeker in de Bergkerk) dat inherent aan elke vorm van theater is. En zo maakt The tube ook pijnlijk duidelijk hoe onwerkelijk dit moment is.